Onnodig de personeelsuitdagingen uit te leggen waarmee Defensie op dit ogenblik en ook in de komende jaren wordt geconfronteerd. Het is daarom van groot belang dat onze organisatie initiatieven neemt om de werving te bevorderen. Naast het kwantitatieve aspect van de werving, is ook het kwalitatieve aspect van cruciaal belang. Het is een kwestie van het werven van de juiste kandidaten. Dit is een van de redenen waarom Defensie in het algemeen, en DG HR in het bijzonder, heeft voorgesteld samen te werken om een nieuwe optie in de 3e graad van het secundair onderwijs te creëren om jonge studenten zo goed mogelijk voor te bereiden op beroepen in het domein Defensie en Veiligheid.
Een ware cultuurschock
Het idee dat er een kloof bestaat tussen het leger en de natie is niet nieuw. Dit werd nog versterkt als gevolg van veranderingen op drie gebieden: binnen de strijdkrachten, in de samenleving en in de veiligheidsomgeving. Het gaat onder meer om de professionalisering van onze organisatie na de opschorting van de militaire dienstplicht, het gevoel van het verdwijnen van een reële dreiging en de evolutie van de jeugd en de nieuwe generaties waarvan de waarden niet altijd overeenstemmen met de bijna onwrikbare waarden van onze organisatie.
De kloof vertaalt zich in een cultuurschok voor de kandidaten. De meesten worden geconfronteerd met een aanzienlijke hinderpaal bij de inlijving. Na een korte inlijvingsfase gaan ze van de ene op de andere dag over van het burgerleven naar het militaire leven met al zijn eisen. Voor bijna de helft van hen leidt dit tot een opgave.
Wat we dus zoeken is een oplossing om de hindernissen te verlagen en de kandidaten vóór de inlijving beter te wapenen door hen te informeren en voor te bereiden. Kortom, Defensie heeft een groeiende wervingsbehoefte en is tegelijkertijd op zoek naar beter voorbereide jongeren. Momenteel hebben jongeren die zich willen richten op de veiligheidsberoepen geen mogelijkheden in het gewoon secundair onderwijs om zich voor te bereiden en de voor deze beroepen specifieke vaardigheden en waarden te verwerven.
Doelstellingen van de optie Defensie en Veiligheid
Het doel van deze optie, die over twee jaar gespreid wordt in de 3e graad van het secundair onderwijs, is om aanpassing en geleidelijke voorbereiding door middel van opleiding en voorlichting mogelijk te maken.
Het onderdeel voorlichting, met als doel een zo volledig en realistisch mogelijk beeld te geven, is van cruciaal belang om te voorkomen dat jonge kandidaten ons later verlaten met de bewering dat ze niet de juiste informatie hebben ontvangen en dat de werkelijkheid niet overeenstemt met wat hen werd voorgespiegeld. Met een opleiding gespreid over 2 jaar is het mogelijk om op een realistische manier informatie te geven door middel van cursussen, briefings, bezoeken en inleefstages. Dit zou sommige jongeren beter kunnen oriënteren in hun wensen en foute keuzes kunnen voorkomen. Het zal waarschijnlijk een aantal van hen wegleiden van onze strijdkrachten naar andere horizonten toe, maar het zal de attritiecijfers niet verder doen toenemen. Het zal voorkomen dat ze hun tijd verspillen en mislukken, met soms nadelige gevolgen.
Opleiding is het 2e belangrijke onderdeel van de progressieve voorbereiding. Het lesprogramma zal uiteraard bestaan uit een reeks verplichte algemene cursussen die deel uitmaken van de 3e technische graad van het secundair onderwijs, zoals Nederlands, wiskunde, geschiedenis, aardrijkskunde, … Bijzondere nadruk kan liggen op de landstalen en het Engels. De lessen lichamelijke opvoeding, gespreid over 2 jaar aan een tempo van ongeveer 5 uur per week, moeten het mogelijk maken om een voldoende niveau te bereiken om te slagen voor de toelatingsproeven, en zelfs meer.
Daarnaast zullen er ook gemeenschappelijke en beroepsspecifieke cursussen worden gegeven. De verschillende Defensie- en veiligheidsberoepen hebben veel technische en gedragsvaardigheden gemeen.
Voor Defensie zal het doel zijn om de jongeren voor te bereiden op de toelatingsproeven en op de Militaire Initiatiefase (MIF). Een deel van de lessen, die momenteel tijdens deze MIF gegeven worden, zal in de loop van de twee schooljaren worden ingepland. De specifieke militaire lessen zullen door leden van onze organisatie worden gegeven, hetzij in de scholen, hetzij tijdens stages. Door de lessen van de MIF over te hevelen naar het secundair onderwijs, zal het ook mogelijk zijn om de initiële vorming voor de kandidaten met dit specifieke diploma in te korten. De stages zijn ook een gelegenheid om de lessen uit de klas in praktijk te brengen en een geschikt moment om onze waarden bij te brengen. Ten slotte kunnen de toelatingsproeven tijdens het 6e jaar plaatsvinden, waardoor nieuwe kandidaten direct na de grote vakantie kunnen ingelijfd worden.
Defensie is niet alleen betrokken bij de voorbereidingsfase maar ook bij de uitvoeringsfase. Na het initiatief te hebben genomen voor het project en een grote bijdrage te hebben geleverd aan de uitwerking ervan, verbinden wij er ons toe de nodige lesgevers naar de scholen te sturen om de specifieke Defensie-lessen te geven en twee stageperiodes per schooljaar te organiseren.
Een niet te missen kans
Zowel de Franstalige als de Vlaamse onderwijsautoriteiten hebben de afgelopen jaren een grote hervorming van het schoolsysteem op gang gebracht. Ze willen, onder meer, actoren van buiten het onderwijs inschakelen om vaardigheden en nieuwe kennis te bieden die verband houden met de huidige behoeften of om zich te richten op opties met grotere jobkansen. Er is dus een reële kans om een synergie te creëren tussen deze verschillende actoren die gemeenschappelijke belangen hebben.
De veiligheidssector in zijn geheel is vandaag een belangrijke werkgever en de behoefte neemt voortdurend toe. Onze werving neemt eveneens toe, ook de politie en de brandweer zijn op zoek naar personeel en het belang van private beveiligingsbedrijven neemt toe,…
Deze vorming zal ons in staat stellen het gebrek aan kennis over het specifieke karakter van het militaire beroep, dat sinds het einde van de dienstplicht is toegenomen en in grote mate bijdraagt aan de attritie, te verminderen.
Bovendien zal het voor Defensie een geweldige kans zijn om opnieuw een sterke band te scheppen met de bevolking via contacten in scholen met de leerlingen, het onderwijzend personeel, de ouders, …
We mogen oprecht hopen op de opening van de eerste klassen bij de start van het schooljaar in september 2021 om dit project vandaaruit volop te zien groeien.
